Het niet in boekvorm verschenen ‘Verdun 1916. Een politieke slag en herdenking’ van P.Monfreda Hoofdstuk 2. Boulangisme.
Het niet in boekvorm verschenen ‘Verdun 1916. Een politieke slag en herdenking’ van P.Monfreda Hoofdstuk 2. Boulangisme.

Het niet in boekvorm verschenen ‘Verdun 1916. Een politieke slag en herdenking’ van P.Monfreda Hoofdstuk 2. Boulangisme.

Hoofdstuk 2 Boulangisme

Het boulangisme wordt in een traditionele historiografie beschreven als een gevaarlijke, revanchistische politieke stroming. Het boulangisme werd vernoemd naar haar belangrijkste vertegenwoordiger generaal Georges Boulanger en bood onderdak aan zowat alle ontevredenen met de Derde Republiek.

generaal Georges Boulanger

Dit maakt dat het volledige politieke spectrum, van extreem-links tot extreem rechts, in het boulangisme vertegenwoordigd was waardoor de stroming in wezen te breed was om een echt gevaar te kunnen vormen. Intern leed het boulangisme dan ook aan meerdere belangentegenstellingen waardoor Georges Boulanger wel openlijk harde standpunten kon innemen die hij in praktijk niet kon waar maken. Een mooi voorbeeld hiervan was zijn opstelling tijdens de affaire Schnæbelé, een diplomatiek incident tussen Frankrijk en Duitsland, dat even dreigde te escaleren.

Guillaume Schnæbelé

De oorsprong van de problemen in de zaak Schnæbelé, kunnen echter teruggebracht worden tot Georges Boulanger zelf. Van bij zijn aantreden als minister van Oorlog in januari 1886 zette hij volledig op eigen houtje burgerlijke functionarissen in om spionageactiviteiten uit te voeren in de door Duitsland geannexeerde provincies. Eén van deze functionarissen was Guillaume Schnæbelé. De uit Alsace afkomstige Schnæbelé was van opleiding onderwijzer en aangesteld als speciaal commissaris voor de spoorwegen, een dienst die destijds verantwoordelijk was voor zowel de interne als de externe veiligheid van Frankrijk. De Duitsers kregen lucht van zijn spionageactiviteiten en beslisten om hem aan te houden. Hierdoor ontstond er een ernstig diplomatiek incident. Een nationalistische pers aangestuurd door Paul Déroulède en Henri Rochefort sprongen op de zaak die ze gebruikten om op te roepen tot revanche.

Henri Rochefort

Paul Déroulède

Boulanger zag de kans om wat indruk te maken en dreigde ermee een algemene mobilisering af te kondigen. Na een interventie van president Jules Grévy kwam hij hier echter snel op terug.*34 Joly schrijft dat ook in 1888, wanneer Georges Boulanger kandidaat machtshebber was, hij geen enkel belang had bij een oorlog met Duitsland.

president Jules Grévy

Zo’n handeling zou immers zijn financiering langs monarchistische zijde in gevaar gebracht hebben.*35 Los van de vaststellingen van Joly slaagde Boulanger er wel in om op regelmatige basis voor de nodige onrust te zorgen. Het maakte dat de Duitsers even aan hem twijfelden. Ze waren vooral verontrust door zijn revanchistisch taalgebruik maar al snel werd duidelijk dat hijgeen wezenlijk gevaar vormde en niet meer was dan wat opgeblazen lucht. Ze namen “général revanche”, zoals Boulanger spottend genoemd werd, dan ook niet meer serieus en klasseerden hem verticaal. Na de zelfmoord van Boulanger op het graf van zijn maitresse, Marguerite de Bonnemains, in Elsene bij Brussel doofde de heisa rond het boulangisme uit.*36

Bronnen:

  • *34 Zie o.a. Wahl, A. (s.d.). “Schnæbelé affaire (1887).” In: Encyclopédie Universalis. Consult. 29/04/2023.
    https://www.universalis.fr/encyclopedie/affaire-schnaebele/
  • * 35 Joly, B. (1999, april-juni). art. cit., pp. 331-332. Gebaseerd op: Irvine, W. (1991). “Royalists and the politicsof nationalism.” In: Tombs, R. (ed.). Nationhood and Nationalism in France. From Boulangism to the Great War 1889-1918. London, Routledge.
  • *36 Landru, Ph. (2020, 4 november). “Boulanger Georges (1837-1891).” Cimetières de France et d’ailleurs. Cimetière d’Ixelles – Belgique. Consult. 27/05/2023.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *