Het Verdrag van Versailles
Op 10 januari 1920 traden de bepalingen van het (Vredes) Verdrag van Versailles in werking. Op onbarmhartige wijze werd het overwonnen Duitsland door de geallieerden vernederd en op de rand van bankroet gebracht. De geschiedenis wordt per definitie door de overwinnaars geschreven en dus werd Duitsland gezien als de enige schuldige aan het uitbreken van de oorlog. Het land moest bestraft worden. Van onderhandelen was geen sprake geweest: de vredesvoorwaarden waren gedicteerd en door het dreigen met een algehele bezetting van Duitsland werden de Duitsers gedwongen ‘das Diktat von Versailles’ te aanvaarden. Het land moest een astronomisch hoog bedrag aan herstelbetalingen gaan betalen en verloor grote delen van zijn grondgebied, waaronder alle koloniën en Elzas-Lotharingen. Bovendien moest het gedurende 15 jaar een bezetting van het Rijnland dulden.
Het Duitse leger werd ontwapend en mocht nog maar uit 100.000 man bestaan; het bezit van tanks, onderzeeboten, militaire vliegtuigen en grote oorlogsschepen was verboden. De industrie werd grotendeels ontmanteld en op grote schaal moesten grondstoffen, goederen en machines worden afgestaan. De kiem voor een volgende, nog grotere oorlog, was gelegd.
14 punten moeten vrede in Europa garanderen
Op 8 januari 1918 presenteerde de Amerikaanse president Woodrow Wilson 14 punten die de vrede in Europa moesten waarborgen:
1- Alle vredesverdragen moeten openbaar en publiekelijk worden gesloten.
2- Absolute vrijheid van scheepvaart op zee, zowel in vredes- als in oorlogstijd.
3- Afschaffen van economische handelsbarrières tussen landen − oftewel vrijhandel.
4-Alle landen moeten ontwapenen tot het minimum dat nodig is voor de interne veiligheid.
5- Alle koloniën moeten eerlijk en onpartijdig worden bestuurd in het belang van de inwoners.
6- Het oorspronkelijke grondgebied van Rusland en de vrijheid van het Russische volk moeten worden hersteld.
7- België moet ontruimd en heropgebouwd worden.
8- Elzas-Lotharingen moet aan Frankrijk worden teruggegeven en de onafhankelijkheid van Frankrijk moet worden hersteld.
9- De grenzen van Italië moeten opnieuw worden vastgesteld op basis van de verschillende nationaliteiten.
10- Oostenrijk-Hongarije moet de vrijheid krijgen voor autonome ontwikkeling.
11- Roemenië, Servië en Montenegro moeten worden ontruimd en de bezette gebieden moeten worden hersteld.
12- De Turkse delen van het huidige Ottomaanse Rijk moeten verzekerd zijn van hun soevereiniteit. De andere nationaliteiten onder Turks bewind moeten de mogelijkheid krijgen tot zelfstandige ontwikkeling.
13- Er moet een onafhankelijke Poolse staat worden opgericht.
14- Er moet een algemene Volkenbond worden opgericht met als doel zowel kleinere als grotere landen wederzijdse garanties te geven voor politieke autonomie en territoriale integriteit.
Hoe keek Duitsland naar het Verdrag van Versailles?
Schadevergoeding veroorzaakte crisis
De Duitsers waren woedend over het Verdrag van Versailles, dat volgens hen geen verdrag was, maar een dictaat.
Na de ondertekening ontstonden er protesten in het Duitse parlement. De onvrede over het verdrag sloeg over op de bevolking, die massaal de straat opging om te protesteren tegen de enorme rekening die ze moest betalen.
Alleen al de herstelbetalingen bedroegen meer dan 132 miljard goudmark (zo’n 1750 miljard euro), waardoor het land in een diepe economische crisis terechtkwam.
Maar de Duitsers waren niet de enigen die kritiek hadden op het Verdrag van Versailles. Sommige mensen waren bang dat het verdrag in Duitsland zo veel woede en verontwaardiging zou veroorzaken, dat dit zou kunnen leiden tot een nieuw, bloedig conflict.
Of zoals de Franse opperbevelhebber Ferdinand Foch al voorspelde:
‘Dit is geen vrede. Dit is een 20-jarige wapenstilstand.’
Wat we kwijtraken!’ stond er in 1919 boven een Duits protestaffiche tegen het Verdrag van Versailles. ‘20 procent van de productiegebieden. 10 procent van de bevolking. Een derde van de steenkoolproductie. Een kwart van de productie van broodingrediënten en aardappels. 4/5 van het ijzererts. Al onze koloniën en koopvaardij.’
Amper 4 jaar later schreef een Oostenrijker met een spuuglok en een vierkant snorretje in de strafgevangenis van Landsberg an der Lech een boek dat als scenario zou dienen om de vernederingen van Versailles ongedaan te maken…
In juni 1940 lukte het tanks, afkomstig van het Panzerkorps Guderian, na een dag vechten Verdun te bezetten. Generaal Erich von Manstein s divisie leverde een belangrijke bijdrage aan deze plaatselijke overwinning.
Zowel Heinz Guderian als Erich von Manstein had in 1916 te Verdun gevochten. 146 Duitsers verloren in 1940 tijdens de gevechten om Verdun hun leven; het Franse dodencijfer is onbekend. Zeker is dat een zekere sergeant François Mitterand gewond raakte, van hem zouden we later meer horen. Zonder dat er een schot viel kwam Verdun op 31 augustus 1944 weer in Franse handen
‘Overwinning op Versailles!’ stond er op een verkiezingsaffiche van de nazi’s, met daaronder een hakenkruis dat de ketenen van Versailles doorsnijdt.